Ett ess att we:ens su wiit,
derr Klooß hat weh sing jru:eße Ziit.
Dezember, ongerwächs benn isch Daach on Naat,
su manschem wä:et enn Freud jemaat.
Nett mä Jeschenke moss isch draare,
isch moss och övveraal jett saare.
Su wä:et ett janze Johr da övverlaat,
watt han isch doo noch nett jesaat.
Doo err ah fröjer entressert,
hann isch eh bessje rescherscheert.
Datt me de Lüh jett besser uuserej ku:et halde,
kräje se derr Bejnaam von hönn „Alde“.
Ett joof Annemi:e, Huppete, Mattesjens, Paulaz on ah Peter saat me Pi:e,
datt söönt mä eh paar, ett joov vööl mi:e.
Doch hü well isch enns eh paar anger Name saare.
dooruus kamme jett övver derr Beroff, Ziitverdriev
oder Wonnung erfaare.
Datt worre jäng Schältname, dii me hu:et,
ett woo meh, datt me se besser ongerscheje ku:et.
„Mii Wasser“ doo wost jeder änge bescheedt,
datt ett ömm der „Scheff“ vajjen Talsperr jeet.
„Bräre Pitt“ Doo ku:et sisch jeder enge saare,
de Nam ka me ne Schriiner draare.
„Eier Lena“ Lena hesch se on foor mett Eier nojene Maat,
doo wo:et äve „Eier Lena“ dra jesaat.
„Hövels Möndesje“ Derr Ejedömmer van de Wi:etschaft „Der Hövel“,
datt ess jewess, och hü noch ömmer ne „Hövels“ ess.
„Wääsch Hendrisch“ Bei de Nam woost me sofort Bescheed,
datt es dä dä de Wääsch kontrollere jeet.
„Meggele Hännesje“ Jeder wosst datt ett vööl Hännesjer joov,
äl hej, datt worr dä, mett dii Schoof.
„Klütte Karl“ Jänge hej Bescheed jewosst, hej me meh Karl jesaat,
hej wosst me, datt ess dä, dä de Brigge braat.
„Schlubbe Karl“ Att we eh ne Karl, watt wellste maache,
he verko:et nu ens Schlubbe, Schoon on eh su Saache.
„Flatte Nöll“ Irjent wii moss me och Nöll ongerscheje,
bej enne Buur köönt och addens Flatt aje Kamesool bejem spreje.
„Schniider Wibbel“ Beroff, Fijur on Jang, doo hat enge sich jett
bej jedaat, on hat äve „Schniider Wibbel“ druus jemaat.
„Poost Willsche“ He worr klenng, hesch Wilhelm, worr derr Scheff va
Päckscher, Brefe on Kaate, worr doch klor dat se „Poost Willsche“
annem saate.
„Tipp Willsche“ att we enne klennge Willi, bej demm wo:ede de Tippschiing aafjejäve, su hauw de och att we enne Naam vörr sii Läve.
„Schläschter Willsche“ Fröjer hant de Metzjer ett Schlachte noch allemool
self jemaat, doo boon ett sisch joo ah, datt me an der änge off angere
„Schlächter“ saat.
„Pedale Willsche“ Wisu:e „Pedale“? Datt ku:et isch nett erfaare,
vlescht könnt err ett misch joo saare.
„Bru:ets Will“ Dä worr Bäcker bej „Knizz“ on braat ett Bru:et va Huus ze Huus, doo maade se ehfach „Bru:ets Will“ druuß.
„Polisse Will“ Datt worr vörr jeder änge janz jewess,
datt ess der Jong van derr Poliss.
„Berschs Wellem“ He wo:et nett Will, nett Willsche, he wo:et Wellem jenangkt,
he wonde oppene „Bersch“ on worr meh als „Berschs Wellem“ bekangkt.
„Derr lange Jupp“, „Derr lange Baat“
De mi:ezte worre fröjer klenng, da wo:et an derr Naam eh „sche“ aajebraat,
worrens änge jett jru:eßer jeroone, da wo:et enne „lange“ druuß jemaant.
„Pille Jupp“ Ett hesch, oppe Rütsche, enn Appetek dii wöj derr Amtsdirektor nett,
Togal on eh sunn Pille dii braat me sisch uus jen Droscherii va singe Schwoorer Jupp mett.
„Duve Jupp“ He hat va singe Ziitverdriif derr Nam äve kräje,
he lees baschtisch jär sing Duve fleje.
„Konsumms Jupp“ Derr Konsumm woor zwoor nett hömm singe Lade,
he hauw waal doo siir lautstärk ett Saare.
„Pli:ester Jupp“ Ett pli:estere datt jeng bej hömm wii jeschmeert,
mett jett Schnäppsjer wo:et sisch och addens reschtisch rejeert.
Noch wi:er ze övverleje wö:et sisch bestemmt att lu:ene,
ett joove joo och z.B. „Koole-, Reefe– on Zijaare – Juhne„.
Doo isch joo ongerwäschs benn Daach on Naat,
wä:et vörr hü ens Schluß jemaat.
Eh isch üsch jezz endjültisch verloos,
ji:et ett waal noch eh Weggemännsche van derr Klooß.
Isch wönsch üsch datt er üsch desse No:evend noch joot ammeseert
on wö:et misch freue, wenn er misch jezz eent spendeert.
B. Johnen
Rütsche, der 08. 12. 2009
Autor: martina
Besück van derr Klooß 2007
Ne schönne Ovend wönsch isch üsch allemool zesaame
hü hann isch waal nett vööl Ziit, isch bee we futt enaame.
Van derr 6. Dez. ah benn isch jede Daach ongerwächs va ove eraaf,
su jett nennt me bej üsch Oktav.
Su opp derr Weisch hej no üsch henn,
doo fällt änge datt en oder angert enn.
Doo han isch eh su vörr misch jedaat:
wii hant se frööjer de Famelije satt jemaat?
Vööl vaje Rüetsche jenge enn hönn Läve,
oppe Rüetsche oder eh Ooche wäve.
De Wäsch övver hauwe se eh Ooche Quateer,
dess samsdaachs koome se da weer.
Die oppe Rüetsche an de Katzaue bläve,
die jenge bej Schröder, Mockel oder Joppse wäve.
De Modder versorschde Huus on Kengder,
on nevvebej de Kööj on der Rengder.
Datt worr halt frööjer ehsu, me kann ett hü koom verstu:e,
wii jesaat, isch han wennisch Ziit, isch moß jezz ju:e.
Halt, datt moß isch jrad noch nenne:
ett joof och welsche dii verdende ett Jeld mett „penne“.
Wä hauw att Jeld vörr nöj Schoh zu berappe,
da lees me se i:eder flecke on lappe.
Övver Schustere bruch me sisch oppe Rüetsche nett ze beklare,
opp vööl Platsche ku:et me Schoh vörr zu reparere drare.
Bej Hosse Luwii, Matti:ens Alwiis, Hosse Hermann on Paulaz (Kringse) Willsche wo:ede se me jefleckt,
vörr nöj Schoh wo:ed me no Stoffelze Alwiis, Tü:ene Matti:ens (Pitt),
Plume Karl oder Schess (Reinartze) Jupp jescheckt.
Tü:ene Pitt on Plume Karl foore mett de Schoh övver Langkt,
die worre ije janz Monscher Langkt bekangkt.
Die mi:ezte hauwe nevvebej noch jett Vi:e,
wii me rongkt koom mu:et me att si:e.
Isch ha jäng Ziit, isch moß jezz wiir,
isch wönsch üsch desse Ovend noch vööl Pleziir.
Halt, datt moß isch jrad noch saare:
övver Schriiner bruch me sisch oppe Rüetsche och nett ze beklare.
Jiesens Pittsche, Knotte Johann, Knotte Jrejor, Krotte Cornell,
Nellessens Oskar, Vossels Lee, – watt se maade worr alles akkurat,
ett hesch, me hei opp derr änge off derr angere waal addens lang,
och addens baschtisch lang jewaat.
Ett es schönn wenn me va fröjer verzellt, äl datt mööt er verstu:e,
isch han jäng Ziit, isch moß jezz ju:e.
Halt, datt well isch nett verjeiße:
die Rüetschens hant nii koot jeseiße.
Deelwiis joov ett Schlamm, Briketz on Koole meh eh Ratziune,
el jeder kräsch ett singt, entweder va Stollewerk, Mirenne, Lux oder Juhne.
Su:e jezz wä:ed el endlich Schluß jemaat,
isch ha joo noch en länger Faat.
Halt, eend datt moß isch waal noch saare hü:
frööjer joov ett oppe Dörp och noch Voorlüh.
Voorlüh, datt worre Buure mett Pä:et on Waare,
dii och vörr ange Lüh alles Möschlische jefaare,
-Uhlase Mondes, Böjele Jupp, Offermanns Mondes,
Annemi:e (Kringse) Hennesje, – he söönt me eh paar jenangkt,
üsch söönt bestemmt noch mi:e bekangkt.
Jezz wä:ed ett vörr misch el wirklisch Ziit,
de nächste Plaatsch es zemmlich wiit.
Halt, datt dasch isch nett verjeiße:
de Lüh hant joo bouw me uusjene Jaade jeiße.
Bru:et jehürt jede Daach meet zomm Läve,
da moß ett joo och Bäckerreje jäve.
Och doo bruch Rüetsche sisch nett ze beklare,
isch well he ens eh paar Name saare.
Knopps (Reinartze) Pitt, spi:eder Knoppspitte (Reinartze) Karl,
Abrahams (Mathi:ens) Will, spieder Kluberts Karl, Knizz (Reinartze)
Alwissje, Kurze Karl, Stollewerks Eujen, Herbrands ijene Vullebroch –
datt söönt welsche, die wä:ed err well va fröjer noch allemool kenne,
de Bäckerrej va Krusch on Schmezze Wellem well isch och noch nenne.
Su:e jezz moß isch ju:e, datt ess joo schaad,
el derr änge off angere noch opp misch waad.
Halt, eend moß isch waal noch jauw vermälde:
ett joov och Geschäfte wumme Persil, Zucker on Salz ku:et jälde.
Chrestinsche oppene Bersch, Schrödesch aje Siefje, Knizz (Reinartz)
ijene Brangkt, Cri:emesch oppen Haddewäsch, Krotte ejen Dörp,
derr Konsumm aje Klu:ester, –
hej ku:ete de Lüh jett jälde vörr ze Schrubbe on ze Eiße,
eh paar hann isch bestemmt verjeiße.
Övver Wi:etschafte oppe Rüetsche bruch isch nüüß ze saare,
datt hann isch üsch 2002 att förjedraare.
Datt de mi:ezte nevvebej eh paar „Stätze“ ijene Stall hauwe,
datt hann isch joo förhens addens jenangkt, ne jruße Jaade,
eh paar Ferke on Hohnder ijene Stall, su worr datt nu:ens oppe Langkt.
Derr änge erennert sisch jär, derr angere demm es ett ejal,
me ka me saare: „Es war einmal„.
Su kü:et me noch völl verzelle on bespreische,
el jezz ess Schluß, ett moß och reische.
Halt, doo hann isch janett mii dra gedaat:
isch hann üsch joo och jett mett jebraat.
Err trefft üsch ömmer hej, wirkt on haat Plesiir
on halt ett Rüetschens-Platt enn Iir.
Damett err nett de Loost verleert,
kritt err eh Prente- on Weggemännsche spendeert.
Su:e, jezz sööt err misch ändlisch kwiit,
isch wönsch üsch bess Kressdaach noch enn fing Ziit.
Halt, isch hann ett misch doch angesch övverlaat,
derr Ovend wä:et jezz bej üsch verbraat.
B. Johnen
Rüetsche, der 11.12.2007
Besück van derr Klooß opp ett fönfjööhrisch Jubiläum 2005
Daach zesaame, wie err seht benn isch doch noch komme,
isch ha misch ehfach övver Daach jett Ziit jenomme.
Err haat joo eh Jubiläum ze friere,
isch denk, doo moßte äl jratelere.
Fönf Johr sönt jezz verjange,
wu err domett aajefange,
plattdütsche Wö:ed oppzeschrieve,
damett se vörr spi:eder erhalde blieve.
33 Ovende haat err jesammelt on Spaß jehat,
su föllde sich do Blatt vörr Blatt.
Ca. 1500 Wö:ed sönt oppjeschräve,
isch well üsch norrens enne klennge Röckbleck jäve.
Ich hann ehfach jett Wö:ed uus ür Liest eruus jefescht
on hann domett jett Reime zesaame jemescht.
Hej off doo hann isch och eh Wo:ed jenomme,
watt misch eh su ijene Senn jekomme.
Erlenbäume, datt sönt Älse,
Ilexsträucher, nennt man Hölse.
Eine Beule im Auto, ess enne Blötsch,
ein gewichtiges Kind, datt es enne Klötsch.
Eine Kleinigkeit nennt me och Dress,
hatt man sich daneben benommen, da joov ett Schmess.
Zur Feier der Taufe, jeet me opp de Dööf,
wenn das Vieh Durst hat, jeet ett an de Sööf.
Fällt ein Teller, da esse kapott,
ein Gesäß, datt ess enn Vott.
Durcheinander hescht och Frössel,
Geschlabbertes, datt ess Trössel.
Eine undichte Stelle im Eimer ess eh Lauch,
ein vergesslicher Mann, dat ess enne Trauch.
Als Nachtvogel kennt man och de Üül,
eine dümmliche Frau, datt ess en Jrüül.
Ein Spatz nennt me enn Mösch,
und wenn es juckt, da hat me Jösch.
Große Füße. datt söönt Pu:ete,
und die Hoden nennt me Klu:ete.
Einen kräftigen Stock nennt me Küll,
ein älterer Herr, ess enne auwe Büll.
Eine kleine Hose, nennt me Bötzje,
was sich dadurch presst, datt es eh Fötzje.
Holz hacken und Hühner köpfen maat me mett de Höpp,
für Dreck zu bewegen, brucht me enn Schöpp.
Wenn der Mond wieder zunimmt, da hant werr Jonkli:ed,
wenn einer gelobt wird, da wä:ete jepli:et.
Zum Verheizen wä:ed ett Hoolz jesplesse,
riecht es etwas nach Verdauung, hat mi:eztens enge jeschesse.
Eingeweide beim Schlachten, datt ess ett Jebütt,
einen Brikett nennt me enne Klütt.
Salat macht man och uus Kettekruut,
und aus der Nase, doo löft de Kuut.
Ist die Hündin liebeshungrig, da ess se lööfisch,
hat einer viel Geld, da hat he ett rööfisch.
Die Reichen hielten sich früher immer jemanden vörr derr Lapatsch,
die Kinder spielten am liebsten ijene Pratsch.
Mannstolle Frauen, sagt man, söönt verdöllt,
hat man jemanden reingelegt, da hat me hömm jeköllt.
Fast jede Hose hat enn Jölp,
wenn einer verunglückt, bruute Hölp.
Weißkohl hobelt man opp de Kappesschaf,
beim Dreschen trennt man das Korn van de Kaf.
Einer der dumm daherredet hat enne Titsch,
wer eine Schleuder hat, de hat enn Flitsch.
Eine ungepflegte und unordentliche Frau ess enn Latsch,
die Schweine wühlen am liebsten ijene Tratsch.
Kleider allgemein nennt me Pluute,
freche Kinder, datt söönt Puute.
Am Nikolaustag könnt derr Klooß,
dann zittert mach fresch Ooß.
Isch hoff datt jänge jezeddert hat,
on jrateler üsch vörr ür Mööte omm ett Rüetschensplatt.
Isch hann och jeder eh Weggemännsche mettjebraat,
damett err seht, isch hann an üsch jedaat.
Isch wönsch üsch noch vööl Spass opp de Jubiläumsfiir,
on freu misch opp de nächste Kiir.
B. Johnen
Rütsche, der 05. Dezember 2005
Besück van derr Klooß 2002
Doo isch hü wow noo üsch komme,
hauw isch misch och nüüß angesch förjenomme.
Isch ha misch noch jett opp enn Wolk jelaat,
on ha misch Jedanke övver Rüetsche jemaat.
Wemme ehsu va oven eraaf opp Rüetsche kickt,
ess me platt, watt me trozz de allije Bouwm noch alles sitt.
Besongdesch hann isch misch övver de Wi:etschafte Jedanke jemaat,
on hann dobej ah fröjere Ziite jedaat.
Och soss ess misch datt een oder angert ejefalle,
wu se hüt att lang nett mii va kalle.
Jeet me dä Weisch dörsch jene Bousch eraaf va Fringshaus,
da könnt me oppen Au:et ajene Schlachbom uus.
Hej verbraade johrlang „Frankens Wälle on Rösje“ hönn Läve,
dova ess me noch enn Weldnis mett enne Zuun drömm bleve.
Vawejens opp enne Sprong vörr eh Körnsche bej „Zimonse Will“ erenn, datt es seit vööl Johre nett mii drenn.
Wi:er de Au:et eraaf, doo stönnt nöj Huuser wii jedresse,
doch de Buurehoff va „Plesentin“ hant se aafjeresse.
An de „Wollweisch“ hann isch meh jedaat,
dii hat meh att för zisch Johre platt jemaat.
Enn de Offermannstroß, watt isch doo soch, doo worr isch platt, besongdesch wuu datt Huus va „Henne Cornel on Alwiss“ jestange hat.
Dörsch de Hofstroß, bess ajen Haddewääsch da könnt meh bej „Fückesch Schang“ eruus, äl doo schött meh att lang jee Beer mii uus.
De Haddewääsch eraaf, opp de lenke Sieh, hat sisch vööl jedu:e,
doo sitt meh ne nöje Plus on ajen Eck Wenkterjrönstroß nüüß mii stu:e.
Isch sooch de Autos de Stroß eraaf rase, aje Engkt vaje Rüetsche stong obbe Jeböj „FKK-OASE“. Als Klooß kamme eh sujett nett verstu:e, erenn döscht isch doo suwiisu nett ju:e.
Derr „Jenarelde Steen“ wo:ed för Johre aafjeresse, derr Verkiir mu:et fleße, jezz övverlät me, watt kamme vörr enn Verkiirsberöjung beschleße.
De Bahnhoffstroß, lang Ziit hatt et och do jeklappt, derr „Wilde Mann“, derr „Stumme Wirt“ on „Schöppach“ han doo Beer jezappt.
Ijene Rusendaal doo hant se jezz ijen Ziidung van en „Villa“ jeschräve, isch weeß noch, wuu ett bej „Breu:esch Bernhard“ Schnaps on Beer hat jejäve.
Fröjer ku:ete oppe Rüetsche vööl Lüh doova läve, ajene Bahnhoff, ijene Rusedaal on och ijene Rommeleweisch wo:et jewäve.
Derr „Hövel“ sitt joo hü janz angesch uus, fröjer stong doo noch enn Kastei on enne Pötz förje Huus. An de Schriinerei va „Knotte oppene Bersch“ kamme och mä noch denke, hü sitt meh doo nöj wisse Huuser blenke.
„Zur Laube oppe Krezenängkt“ doo kamme noch endt drenke, mä de Laub, dii noss meh sisch denke. Bej „Paulaz Willsche“ oder bej „Kastemännsche“ opp enne Klaaf erenn, datt es att Johre nett mii drenn.
Äl datt se ijene Brangkt verdöschte, doo bruut meh nett drömm zu bange, doo hant se joo ett „Brander Stübchen“ bej derr „Lange“. Bej „Kurze Karl“ joof ett Beer on ett Iß schmade lecker, hü ji:et ett doo mä noch ne Bäcker.
Oppen Langktstroß, fröjer „Welmß“, spi:eder „Bruns Schäng“, doo jeng meh och addens opp eh Dröppsche jäär eren. Doo steht nüüß mii van datt Aut, doo hant se alles nöj jebout. Bej Schäng hat me fröjer enn Zupp oder eh Wö:eschje jeiße, hü kamme doo mett Stäbscher eiße.
Ajen Ampel bej „Klubert/Offermanns“ hant se alles aafjeresse, isch moß saare, eh klenng bessje deet me ett waal vermesse. Meh ku:et hej fröjer enns opp eh jott „Monscher Beer“ henn ju:e, hü sitt meh doo mä Autos on Oobbstkeste stu:e.
Bej „Petsche Luwi“ die Kneip kannste och verjeiße, nevveah kriste Kaffe on kanns eh Stöcksche Kuche eiße. Bej „Henni“ doo jenge de Sports- on Vereinslüh ömmer henn, jezz ess doo enne Bio- on Ökolade drenn.
Met Bleck Rechtung Rusendaal, denk isch doo hant se äl fing Wengterfrü:et stu:e,
dii moss de disch äl va noobej enns bekicke ju:e. Vawejens Wengterfrü:et, datt hauw isch och mä jedaat, dii hant derr janze Sportplei mett Plastik belaat.
Isch han duu weh wiir övver de Wi:etschafte nojedaat, ett hant joo och eh paar nöje oppjemaat. Ett „Füllhorn“ va Feschesch Dieter, ett „Cafe“ jejeövver mett Kaffe on Kuche, bej „Schieren“ ijene Vullebroch kannste vörr jruße Feste buche.
Dii nett mii doo sönt, die falle enge ömmer we enn, z.B. de „Scheune“ doo jenge de Lüh enns jäär opp en Fritt mett Currywo:esch erenn.
Fröjer „Öbele Hein“ bzw. „Balduin“, doo kamme hü nett mii joot ajen Thek stu:e, doo kamme ett beizte för zu schweeße henn ju:e. De Ziit van „Haus Sebald“ sönt lang verflosse, dii hant för Johre de Dör att jeschlosse. Datt moss meh allerdings saare,doo komme mi:edstens Fremme aajefahre.
Oppe Spansch no „Steebecks“ doo jenge och addens vööl Rüetschens henn äl doo ess och att lang jeng Kneip mii drenn. Opp derr „Grenzhof“ (fröjer Lux) noch opp hat, kamme va ove nett rechtisch erblecke, doo jööt err ett beizte self enns kicke.
„Ziemons“ kott vörr Oche, dasch isch nett verjeiße, watt woor ess, ess woor, doo kamme joot eiße. Noch eh Stöcksche wi:er worr „Nobis“ eh Uusflochslokal, jezz ess ett futt, ess och ejal.
Eng van de öchste Wi:etschafte doo hauw isch bau nett draa jedaat, datt ess bej „Welmße“ ajene Maat. Johrzehnde worr de Wi:etschaft eh Welmße Hangkt, hü sönt ett Wi:etslüh uus eh anger Langkt.
Schräsch jejeövver, „Gaststätte Reinartz“ och als „Knizz am Dom“ bekangkt, dii hant se eh „Brunnenhof“ ömbenangkt.
Datt könnt dovann, weil se oppene Maatplei jett uus Brochstäng jemucht, wuu ovedropp eh adisch Deersche lucht. Weil se doo och addens Wasser loofe hant, wä:ed datt janze „Brunnen“ jenangkt.
Vlescht hann isch an dii äng oder anger Wi:etschaft nett jedaat, ett wä:et jezz efach Schluß jemaat. End moß isch evver waal noch saare, datt werr hü hej bej „Müllejans“ taare. Datt Lokal, Cafe on Wi:etschaft ess nett nöj on och nett ood, ett wä:ed als Wi:etschaft mett jezoot.
Jezz hann isch alles verzoot, watt isch va ove ha jesi:e on watt misch dobej ejefalle, jezz könne werr jemüütlich va fröjer noch jett kalle. Wenn derr änge off derr angere bej de Treffs och addens verjest ze schwiije,
eh Weggemännsche söggt err äl allemool end kri:eje.
B. Johnen
Rüetsche, derr 10.12.2002
Besück van derr Klooß – Rüetschens-Platt-Treff – 2001
Isch hauw suwisu:e noch eh Lamesch ze du:e,
isch daat, da kannste och noje Rüetsche ju:e.
Quer dörsch jene Boosch eraaf, dörsch Worbele- on Kuutnasestrüj,
ming Jedanke worre, hoffentlisch schaffs du datt och hüj.
Isch hauw och att trecke dörsch jene Buuch, äl eh naame worr isch ajene Botterstruuch. Isch worr eh su dörsch jene Boosch an ett fäje,
bauw heij isch och noch enne Hummeseckehoof jeläje.
Ajen Ru:e-Kuul, dereckt nevve jen Platte-Eesch,
doo hauw isch de ischte Kier de Knej att wesch.
Övver jene Ru:e-Weisch bess Rakkesch ess joo nett eh su wiit,
isch moss saare, isch looch noch joot ijen Ziit.
Övver jene Knapp, derr Kowbersch eraaf, irlisch, isch hauw se och att eh bessje aaf.
Isch daat, jezz jeste bej Lina verbej,
vlescht ji:et ett doo noch enne Tääler Brej.
Äl datt hauw isch och mä eh su jedaat,
datt hauw att alles düster jemaat.
Du hann isch sofort ah Zofi jedaat, eh Stöck Kani:elkoock heij misch jezz att joot jeschmaat.
Äl Zofi hauw ah all Fenstere de Schläsch att för.
Zofi on Lina sönt ett Krezenängkt eropp, reef derr Noober uusjen Dör.
Isch, de Rotter-Jaaß eropp, övver de Weeje bess bej Helma oppene Bersch,
övver de Züng kravele datt worr misch joo att jett ärsch.
Övver de Weeje ju:e datt worr opp alle Fäll zemlisch koot,
isch hoffde, bej Helma krieste bestemmt eend jeschott.
Och doo jeng minge Övverläsch nett opp,
datt hauw nämlisch att derr Würfel dropp.
Watt isch noch vawejens övver de Weeje wow saare,
doo roch ett als heij enge Messpool jefahre. Isch saat vörr misch, ja Helma dann att tschüß,
datt looch bestemmt att ijene Püss.
Isch daat, da jeste opp eh Dröppsche bej Anneliese nevveah,
doo koom misch äl ett Kätzje dra. Hett made de Dör mä opp janz kott
on saat isch moss noch noje Dörp eropp.
Derr Bangkter-Bersch eropp koom misch att derr Dau eruus,
isch freude misch att opp ett nächste bekangde Huus.
Ming Jedanke worre, och ju:en mä bej Marja erenn,
vlescht hat datt joo noch jett enn eh Pännsche drenn.
Isch moss saare, datt hauw och att we nett jeklappt,
datt hauw ett Pännsche att bess oppene Boom uusjeschrappt.
Duh benn isch jauw de Köesjaaß eropp jehuscht on hann misch bej Elisabeth erenn jefuscht.
Isch hoffde, jezz kriste en Bottramm jeschmeert,
äl, datt hat Elisabeth va luuter brassele nett kapeert.
Isch daat nu ju:e mä dörsch jen Möllerjaaß zeröck,
vlescht kriste bej Berthold noch van derr Broode eh Stöck.
Äl doo worr alles düster, doo koom isch och nett ajen Krepp,
jezz jeng isch dörsch bess oppene Knepp.
Duh jeng ett ruck zuck ett Lauch eraaf, ah Köjseberjelsche, booch isch räez aaf. Nevve Schessejäßje, bej Anneliese on Helmut, jeng isch kloppe
on hauw jehofft ett jöv en Tass Melesch mett en Beschütt, vörr drenn ze zoppe.
Äl doo worre se att oppjestange vörr ze spööle,
doo stonge och mä noch läsche Jrüüle.
Allmählisch wo:ed de Ziit att knapp,
isch joov misch att we jau opp Trapp.
Noch jau de Rüetschenbach eraaf jerant, vlescht datt se bej Jisela noch jett an ett brötschele hant.
Ett Köschefenster stong sperrangele wiit opp, derr Schwaam trog att de Strooß eropp.
Ich hann duh dereckt erkangkt,
doo ji:et ett nüüß, ett rüscht drejdeufels aajebrangkt.
Zeröck bess bej Kastemännsche, ett Kauv bess ajen Bahn eropp,
ming Jedanke worre, Jertrüdsche sönt se bestemmt noch opp.
Isch noch övver de Bahn, dörsch Bri:ehme on Dottelestrüj jeschravelt,
bej Jertrüdsche benn isch dann van de Bahn eraaf jekravelt.
Honger hauw isch bess onger de Ärm, baschtisch romore dürsch jen Därm.
Isch daat, die hant bestemmt noch derr Desch jedeckt,
vawejens, die hauwe de Köömp att wii jeleckt.
Minge Övverläsch worret, irjendwu moss ett doch jet jäve,
de wells doch hü noch övverläve. Trozz datt trecke eh ming Been,
jeng isch eropp bess ajene Mielesteen.
Isch daat, bej Wilma sönnt se jewess noch an ett eiße,
doch datt ku:et isch och att weh verjeiße.
Bu:ene worret, watt se jeiße hauwe,
isch rooch ett, se worre at an ett verdaue.
Isch wier noch jähr bess aje Erbelesiif jejange, äl isch hauw derr Maach bess oppen Knej att hange.
De Schossee eraaf bess Mießjensbersch, medde drenn,
do jeng ett lenks noh enn Vaat erenn. Da könnste oppene Hejkopp eruus,
derr Hejkopp eraaf, da stehste bej Alize on Martin förje Huus.
Do joov ett me eent, jezz nix wii hej erenn, die hant bestemmt och vörr enne Drede jett ije Döppe drenn.
Datt worr äl ihrlisch vörr derr Laach, Alize on Martin hauwe hü ne Fastedaach.
Isch schlefde misch, bess bej Jisela ijen Jrepp
on freude misch att opp jett Melsch uusjenn Schepp.
Datt worr och att we enne Fusch, Jisela worr mett ett Auto opp Jusch.
Doonoo benn isch derr Vullebroch eraaf, bess opp Lameschkrüzz,
töschebej looch isch va luuter Maladischsched bau oppen Schnüzz
Bej Martina hauw ett och att we jenge Zweck,
datt woosch sisch jrad mett derr Schotteleplack de leizte Jrömmele va jene Beck.
Isch daat, hoffentlich ess de Weisch noo Marjott nett och ömmesöns,
soss kü:et ett siije, datt de hü noch van de Stecke könz.
Isch dreumde att va Splesskü:el on Kruschelkü:el ongerree
on eh schönn Stöck Höckschül nevvebej. Äl bej Marjott worr isch vööl ze spi:e dra, dii petschde att mett de Ouwe on fenge att anett jaape ah.
Isch daat, datt ess disch jezz ejal,
jezz jesde langs je Siifje noo Mättesje ijene Rusendaal.
Doch de hauw och att alles oppjeiße on worr joot satt,
de hauw Hömmel on Ä:ed mett Puttes jehatt.
Isch worr mettlerwiel ehsu malat
on hann vörr misch att stell jedaat,
Jank doch nojene Klomp erenn,
vlescht schliefste doo eh bessje enn.
Äl wenn derr Maach ehsu knorrt, moßte ett ischte jett eiße,
su ku:et isch datt schloofe och att weh verjeiße.
Vajene Pä:edswejer de Hadde-Wääsch eropp, hann isch misch weh Moot jemaat,
on hann vörr misch janz stell jehofft on jedaat,
vlescht hat dat Fränzje noch jett enn en Schottel stu:e,
de Hoptsaach dinge Maach kritt jett zu du:e.
Doch die Hoffnung ku:et isch och att weh striische,
ett worr allmählisch vörr ze kriische.
Isch sooch nämlisch va wix att Fränzje ijen Huusdör stu:e,
de wow sich jrad end kriije ju:e.
Duh benn isch noo Paula on Dieter erövver jejange,
isch denk jezz wedsde doo sescher och empfange:
„Datt kannste oss jlööve, opp ett Wo:et, hü hant werr alles uusverko:et“.
Äl dess Kiir hauw isch misch verdu:e,
die hauwe noch 21 Weggemännscher doo stu:e.
Duh hann isch och nett lang övverladt
on hann se mett no he jebradt.
Isch benn jezz Fru:e, de Quiloot es verbej,
isch blief jezz och noch jär jett hej.
B. Johnen, Rütsche, derr 11.12.2001
Rütschens Klatsch on Traatsch
Ett worr Mä:ez, äl eh Wäärsche wii ijene Soomer. Liss, de jrü:ezte Döörpstraatsch hauw sisch att we:ens self ehjelaan. Ett wor att an ett jäsche, wii ett ob Stängschensbrand aakoom. Ett worr eh su heeß, datt de Kroo jaapde.
Ett woost natürlisch vööl Nöcks uße Döörp. Ett ischte leeß Liss singe Oonmoot övver dii Jong Lüh, besongdesch övver dii hauv rü:e erömm lofende Fraulüh, uus. Vow (pfui), bej dään wä:et noch ett Öngeschte ett Överschte Meester. Fröjer hei me deen ett Deer jejacht. Joo, se sönt noch nett drü hänger de U:ere, da jeet ett Jelööfs att loss. Äl no derr Pütsch on derr Leck, könnt derr Klöppel on derr Steck, mengt de Ann.
Noobesch Jretsche hauw sing leev Laast mett sing Pänsch, dii eh suu langsam enn de Flöre koome. Deelwiis loore bej hömm de Nerve blank. Joo datt schleet nett alles eh holl Bö:em. „Äl wu nüüß ess, doo wonnt och jänge,“ mengt Mattes. Van de änge Noober, de att nett mii derr Jöngste worr, verzoot de Liss, datte jett Nöcks an de Jäng hei. Joo, auw Schüüre brenne joot, mengt de Ann. Mattes dehng och noch singe Senf doobej, hänger ne auwe Struuch ess ett joot schuure, joof hä va sisch. Opp datt alles stemmde, wees meh nett. De Liss hauw natürlisch mä jett lu:e jehu:et on woost nett, wu de Jlocke honge.
Hannes, ne joowe Bekangde drooch opp emool de Nas jett hu:ech. Hä worr beem Krees beschäftischt on worr en Plaatsch hu:eder jerötscht. Doo mengt Mattes, joo we Strongs Dress wä:ed, wellte jehoove on jedraare wä:ede.
Va busse hu:et meh baschtisch änge zackere, datt worr Kobes. Ann saat hösch för sisch, belle Hongkt biiße nett. Hä hauw von de Jemängde Bescheed kräje, watt de Bio-Tonne kost. Dii krijenet sisch van de Lebendije, ävvel dii könne misch derr Puckel eropp rötsche, tobde Kobes. Joo dii sönt hänger ett Jeld, wii derr Düüvel hänger en ärm Si:el. Äl werr looße oss nett vörr domm verschliiße, schubbde och Mattes.
Ömm Kobes jett ze berö:eje loon Ann hömm opp derr Mäddaach enn. Du worr hä derr Könnig zerrisch. Ett joof nämlich Bruddschele-Zupp. Kobes frooß wii enne Schürendreischer. Na ja, daat Mattes, dä hat derr Benömm met derr Schümleffel freiße. Damett Kobes heem jänge Ärjer kräsch, maade hä sisch jezz opp derr Heemweisch. Wii Kobes nojen Dör eruus worr hesch ett, mett dämm sing Frau ess nett joot Ki:esche eiße, dii hat Hoore oppen Zong. Äl datt Pä:et watt de hass, mooste fahre. Jezz feng Liss noch jauw ah jett övver sing Krankheete ze joomere. Mattes de opp jedes Pöttsche eh Deckelsche hauw, demm sprong jezz de Quent, Liss, loss dii Küümerrej si:e, jeder änge hat addens ne Vozz zewä:esch.
Töschebei worr ett Wäär ömmjeschlare, jett ejeschnappt, maade Liss sisch jezz trozz fracke Wenkt on Mä:ezbiise opp derr Heemweisch. Derr Kraach wo:edt hu:ech jeschlare, ett ho:elt sisch nämlisch addens jär enne Klätsch. Äl meh bruucht sisch jäng Sorsch ze mache, ett hescht joo, krache Kare fahre lang.
G. Greuel 2014
Fastelovent
Wii jedes Johr jenge Marie on Mattes an de Ball. Fröjer woor dat bej Fücker, opjene Hövvel on bej Kastemännsche. Övverall joof ett vööl Spaß. De Bloosmusik wor do, on de Dröppscher maade att de Rond. Et joof mi:estens Beer on Kloore.
De Päärscher danzde wii jeschmert. Marie on Mattes hauwe sisch ooch derr Boom uus de Kess aajedu:e. Hä enn derr Kött on hett hauw sisch e lang Kleed aajetrocke. Schoo met hu:er Absätz. Marie säät: „wenn isch domet mä nett fall“. Doropp säät Mattes: „wenn meh west dat meh feel, da li:at meh sisch do„. Jo Jo ett ess att joot.
Loß oß noch jett dangse Mattes. Isch kann de Dangs nett e so joot, säät hä. All Du:ens liers de, säät hett.
Do feel Marie op derr spi:e Leiz noch enn, datt ett derr Schlössel verjeiße wor. Nu mu:ete se noheem. Mattes joof wer singe Senf dozo:u : „Watt meh nett en derr Kopp hat, dat moß meh ejen Bee haa.“
Nuu loofe se noheem on domet wor de Fastelovent vorbej.
A. Schäfer 2014
Verzäll bej derr Sonndaachsspazerjang
Mattes (Matthias) und Marie trafen bei ihrem Sonntagsspaziergang Traudsche und Pitt (Peter). Nach der Begrüßung wusste Traudsche sofort eine Neuigkeit zu vermelden. Sie hatte in der Kirche vernommen, daß ein Nachbar in der Früh verstorben war und das war kein gutes Zeichen, denn „Sonndaachs-Liisch, maat derr Kerschhoff riesch„.
Jetzt ging natürlich ein Klatsch über den Verstorbenen los. Pitt wusste, daß er sich nicht gut mit seiner Frau verstanden hatte und sich die beiden häufig gezankt haben, er meinte: „Dii zenkde sisch wii de Keißelsflecker„.
Marie war der Meinung, daß die Frau aber immer freundlich und höflich gewesen sei. Dazu sagte Pitt, mit einem Seitenblick auf seine Frau: „Strooße-Ängele, Huus-Düüvele„.
Ja, schaltete sich Marie ein: „Datt Pä:et watt de hass, doo moß de och mett fahre.“ Traudschen meinte, daß der Nachbar wohl aus Gram und Ärger über seinen Sohn verstorben sei, aber: “ Derr Du:et dä welt enn O:esaach haan„.
Nun mischte sich Mattes mal in das Gespräch ein. Er hatte erfahren, daß der Verstorbene schon zu Lebzeiten seinem Sohn alles vererbt hatte. Wie kann man nur so dumm sein: „Meh söj sisch nett i:eder uusdu:e bess meh schloofe jeet„.
Pitt sagte dazu, daß der Sohn schon immer geldgierig gewesen sein: „Dä ess hänger Jeld, wii derr Düüvel hänger enn Si:el.“ Und er sei nicht nur geldgierig, sondern auch noch sehr, sehr geizig; man könnte sagen: „Dä ess nöj, dä treckt sisch i:eder enn Bri:em dörsch jenn Vott, als datte jett uusji:et“.
Marie kannte den Sohn wohl auch und hatte keine gute Meinung von ihm. Jetzt wie er zu Geld gekommen ist, sei er arrogant und hochnäsig. Ja, schnatterte Traudsche: „Wenn Strongs Mest wä:ed, da wellte jehoove on jedraare wä:ede„.
Nachdem der neueste Klatsch zu Ende gebracht war, verabschiedete man sich. Pitt gab Mattes noch den Rat mit auf den Weg, daß er es mit dem Vererben nicht so machen soll, wie der Verstorbene mit seinem Sohn. Darauf erwidert Mattes etwas verärgert: „Du moss misch nett vörr domm verschliiße„.
G. Kanther 2014
Geschichte von Derr Besück
Mattes und Marie bekommen Besuch von ihrer Schwester Drees und Schwager Jupp. Sie brachten ein kleines Geschenk mit, aber vor allen Dingen sprachen sie den Neujahrswunsch aus: Jlöcksi:elisch nöj Johr, derr Kopp voll Hoor, derr Mongkt voll Zängkt, nöj Johr ejen Hängkt.
Für diesen Besuch hatte Drees sich besonders herausgeputzt, was Marie natürlich auffiel. Drees wiederum bemerkte dies und sagte spitz: „Wä nüüß uus sisch maat, ess nüüß„.
Man unterhielt sich über das schlechte, kalte Wetter. Mattes war froh, daß der Schnee endlich getaut war. Dazu meinte Jupp: „Watt derr Wenk fresst, datt kotzt he och wee„. Marie mischte sich ein und wusste aus Erfahrung, daß auch im April Schnee fallen kann. „Ett ess jänge Aprel esu joot, un jede Zuupool kritt singe Hot„.
Ja meinte Jupp: „Derr Wenkterdaach ess wii derr Kengderasch, bau drüh on bau naaß“.
Seine Frau Drees, die immer kalt hat, nörgelte: „Ett früst zwesche Mann on Frau„.
Von der Jahreszeit her und dem kalten Wetter blieb es nicht aus, daß viele Leute krank waren. Dress wußte zu erzählen, daß eine Nachbarin schon lange die Grippe hatte und sie nicht kuriert bekam. „En Krankheet könnt ze Pä:et on jeht ze Voos.“
Es ergab sich eine rege Unterhaltung über dies und jenes. Besonders das Mundwerk von Drees stand nicht still. Darauf meinte Jupp zu Mattes: „Dii Muul jeht wii en Entevott.“ Diese Bemerkung hörte Drees und erwiderte: „Jupp moss ömmer singe Dööj dobej du:e.“
Für diesen Besuch hatte Marie eigens ein besonderes, nicht alltägliches Essen zubereitet. Doch Schwager Jupp kannte dieses Gericht nicht und rührte nichts davon an. Auf Nachfrage, warum er nichts nimmt, antwortet sein Frau hochnäsig: „Watt derr Buur nett kennt, datt fresst hä nett.“ Daraufhin zwinkerte Marie ihrer Schwester Dress zu mit der vielsagenden Bemerkung: „Mannslüh döösche alles eiße, ävvel nett alles wesse.“
G. Kanther 2014
Geschichte von Mattes und Marie
Mattes kommt aus seinem Garten und prahlt über die gute Ernte in diesem Jahr. Ja meint Marie: „De dömmste Buure hant de deckste Ä:edäppel“. Du hast immer was zu meckern äußert sich Mattes. Du warst immer so. Derr Woof verlüsst sing auw Hoore, mä nett sing auw Senn. Dann erzählt Mattes von seinem Bekannten, der so krank sei. „Dä hat sisch ne Klätsch jeho:elt. Dä hat ess enn de Plagge kräje“. Marie mitleidig wie sie ist, sagt darauf: „Övverall ess Ping, on jeder föölt de sing“. Marie verletzt sich mit dem Kartoffelmesser. Dazu sagt Mattes so beiläufig: „Ett ji:et jee jrüßer Leed, als watt derr Mensch sisch seelf an deet„.
Bald kommen unsere Enkel zu Besuch, bemerkt Marie so nebenbei. Sei vor sichtig mit deiner Ausdrucksweise. „Klenng Keissele hant jruße U:ere“. Ich weiß, erwidert Mattes, dieses Mal bin ich resoluter zu denen. „Ji:et meh dän derr klennge Fänger, hant se flott de janze Hangkt“. Ich sage dir, „Die hüre de Flü:e fiiste“. Die halten fest zusammen. „Äng Kroo bekt de anger jee Ouw uus“.
Nachbar Johann kommt vorbei. Marie freut sich, daß er gekommen ist. Nun folgt eine Klaafstunde. Marie will wissen was sein neuer Mieter macht. „Dä werkt sisch druß on dränn“, antwortet Johann. Aber glaube mir, „Bej dämm kriste jee Been ajen Ä:ed“. Seine Frau ist eine gemütliche Person. „Dii rüscht nett jär derr eje Schwees“. Die denkt „Könnst de hü nett, könnste morje“. Ich glaube, beide denken: „Haste nüüß, da kriiste nüüß, da nömmt disch och jänge jett aaf“. Wir sind da anderer Meinung, glaubt Marie zu wissen. „Besser enn Flesch jefange, als stell jestange“. Ja meint Mattes: „All Höölpe baate“. Später glaubt Marie zu wissen, daß Johann übertreibt. „Dä schleet dränn wii Ferkenswellm“, sagt sie.
Eines Tages sagt Marie, wir müssen raus unter die Leute, damit wir nicht versauern. Dann fahren wir zum Frühjahrsmarkt nach Simmerath erwidert Mattes. Aber Vorsicht mahnt Marie. „Doo mooste de Ouwe opp du:e oder derr Bü:el“. Fahre nicht zu schnell „Soss kriiste wee eent jemolt“. Wir werden es versuchen, erwidert Mattes. „All Du:ens liert meh„.
Gerade in Simmerath angekommen, sehen sie Rosa und Paula, alte gute Bekannte. Wie gut und nett ihr ausseht, staunt Marie. „Meh moss jett an sisch du:e“, sagt Rosa, „Wä nüüß uus sisch maat, dä ess zweimool nüüß“, sagen beide. Aber es ist doch alles so teuer, jammert Marie. Paula sagt spontan: „Komm isch övver derr Hongkt, komm isch och övver derr Stätz“
Mattes mahnt Marie, werde hier nicht zu knauserig „Hej ji:et ett och nüüß vörr ne Appel on eh Ei“. Gemeinsam setzen sie ihren Weg fort. Die Damen wollen dann alle einen Pullover kaufen. Sie unterhalten sich mit der Marktfrau. Die klagt über ihr schleppendes Geschäft, aber sie meint: „Wenn ett nett reent, da dröppt ett att. Meh moss derr Herrjott och vörr de klenng Ä:edäppel danke“.
Mattes bleibt am Werkzeugstand stehen. Es ist ihm alles viel zu teuer „Dii kri:eje sisch ett Jeld von de Lebendije. Mansch Jeld ess ijene Dreck jeworpe“.
Nun sind sich alle einig, sie wollen noch etwas gemeinsam essen. Hier müssen alle anstehen. Da kommt Mattes schon mit einer riesigen Portion Reibekuchen. Marie raunt den anderen zu: „Dä hat de Ouwe jrü:eßer als derr Buuch „, dä kritt derr Hals nett vool“. Satt und gut gelaunt treten alle den Heimweg an.
W. Heck 2014